Over stress
Er bestaan heel wat uiteenlopende definities over stress en zoals vaak is de ene omschrijving al wat wetenschappelijker gefundeerd dan de andere. Wij houden het graag bij de definitie van de gerespecteerde professor Dr. Theo Compernolle, dokter in de geneeskunde, neuropsychiater en auteur van verschillende boeken over de werking van ons brein.
Hij ziet stress als:
'Een subjectieve verstoring van het evenwicht tussen de eisen die door een bepaalde situatie worden gesteld en de middelen die ik heb in mezelf en mijn omgeving om aan die situatie het hoofd te bieden.'
Stress op zich is geen negatief iets maar eerder een middel dat ons als mens in gang zet om zaken gerealiseerd te krijgen. Echter wordt een te veel aan stress weer contraproductief. Theo Compernolle gebruikt het verhaal van de boog om dit te beschrijven:
'Stress kunnen we vergelijken met een boog. De spanning in de boog
geeft de pijl de energie die hij nodig heeft om zijn doel te bereiken. Zonder stress in de boog komt de pijl nergens. Als we de boog echter te hard spannen of ‘over-spannen’, dan verliest deze zijn veerkracht en breekt uiteindelijk. Hetzelfde gebeurt als we na gebruik de boog vergeten te ‘ont-spannen’.'
Aan de hand van de stresscurve wordt duidelijk dat stress op een bepaald moment te veel kan worden en last kan gaan veroorzaken.
Te weinig stress kan leiden tot een bore-out, een teveel aan stress tot overspanning en een burn-out. Omgaan met stress is dus een zoektocht naar een goede balans tussen de eisen waarmee we geconfronteerd worden en de middelen en veerkracht die we ter beschikking hebben. De draaglast en onze draagkracht moeten dus min of meer in evenwicht blijven.
Daarnaast is vooral langdurige stress de boosdoener. Wanneer stressvolle momenten niet regelmatig worden afgelost door ontspanning, dan kan ons lichaam gaan protesteren. En het gekke is dat we dat, zeker in een beginfase van overspanning, dikwijls gaan voelen op momenten van rust...
Over overspanning
Langdurige periodes van stress, die niet afgewisseld worden met ontspanning, kunnen dus leiden tot overspanning. De ontspanning moet trouwens niet gezien worden als pure 'lichamelijke rust' maar ook activiteiten zoals bv. sporten, klusjes in huis of sociale activiteiten kunnen 'herstelperiodes' zijn.
Maar zonder die herstelperiodes gaat het dus mis en is de kans groot dat ons lichaam in overspanning gaat, met allerlei mogelijke lichamelijke, emotionele klachten en gedragsveranderingen (zie kader) als gevolg.
Over burn-out
Wanneer overspanning blijft aanhouden kan dit overgaan in een burn-out. Een burn-out kent volgende kenmerken:
- Er is een duidelijke overspanning
- De overspanningsklachten houden al langer dan 6 maanden aan
- Er is een duidelijk gevoel van moeheid en totale uitputting
Wanneer dergelijke symptomen merkbaar zijn, contacteert u best zo snel mogelijk uw huisarts. Die zal na onderzoek een burn-out al dan niet kunnen bevestigen. Hoewel sommige huisartsen in het verleden weigerachtig waren om de diagnose burnout uit te spreken, zijn de meeste artsen momenteel zeer bekwaam om de diagnose te stellen.
Over veerkracht
Neuropsycholoog en auteur van 'Veerkracht' Michael Portzky omschrijft veerkracht als volgt: 'Een persoonlijkheidstrek die bepaald hoeveel impact stress en/of tegenslagen op je leven zullen hebben.'
Veerkracht is dus de kracht die bepaalt hoe snel we weer omhoog klauteren als we geconfronteerd worden met een tegenslag in ons leven. De hoeveelheid aan veerkracht die we bezitten is bepalend voor die reactie.
In de wetenschappelijke wereld bestaat er nog altijd discussie of veerkracht aangeboren is, dan wel aangeleerd kan worden. De laatste jaren groeit er echter steeds meer consensus dat we veerkracht bij de geboorte meekrijgen.
Wel erkennen de meeste wetenschappers een correlatie tussen veerkracht, stress en welzijn. Wie goed in zijn vel zit, zal ongetwijfeld een paar procenten voor hebben op anderen.
Meer weten? Wij geven opleidingen die je meer inzicht kunnen geven in stress en overspanning. Check onze opleidingspagina of neem contact op.
Check ook het filmpje hieronder.